ਕਲਮ ਖਾਮੋਸ਼ ਕਿਉਂ ? -ਡਾ. ਜਸਬੀਰ ਕੌਰ
ਕਲਮ ਇਕ ਐਸਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਹਲਚਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ!ਕਲਮ ਜਦੋਂ ਬੋਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਵੱਡਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ!ਕਲਮ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਗਵਾਹ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਗਵਾਹ ਹੈ ਕਿ ਕਲਮ ਨੇ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਜਗਾਇਆ ਹੈ,ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜਿਆ ਹੈ! ਤੇ ਇਸ ਕਲਮ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੂੰਦੇ ਹਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਨੇੜਿਉਂ ਵੇਖਿਆ ਹੂੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਤੋਂ ਵਾਕਿਫ ਹੂੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝ ਆਉਂਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਬਦਲਾਅ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਲਮ ਰਾਂਹੀ ਇਹ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ!
ਵਕੱਤ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਅੱਗੇ ਲੰਘਦਾ ਗਿਆ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦੀ ਸੋਚ ਵੀ ਸੌੜੀ ਹੁੰਦੀ ਗਈ ਤੇ ਅੱਜ ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਨੇ ਕੀ ਇਹ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਵਰਗ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਉਪਰਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਕੋਈ ਲੈਣਾ ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ! ਕਿਉਂ ਇਹ ਲੋਕ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਮੋੜੀ ਬੈਠੇ ਨੇ? ਅੱਜ ਸਬ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋੜ ਹੈ ਸਮਾਜਿਕ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਜਿਮੇਂਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਕਿਤੇ ਗਵਾਚ ਗਈ ਹੈ ਸ਼ਾਇਦ!
ਮੈਂ ਇਸ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਕਹਾਉਂਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਅਣਜਾਨ ਹਸਤੀ ਹਾਂ,ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਇਨਾਮ ਦਾ ਲੇਬਲ ਹੈ ਨਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਕਿਤਾਬ ਛਪੀ ਹੈ ਨਾਂ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਅਖੌਤੀ ਸਾਹਿਤਿਕ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹਾਂ ਬੱਸ ਕਦੀ ਕਦੀ ਇਕ ਅੱਧ ਲੇਖ ਛੱਪ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਲੋਕ ਪੜਦੇ ਨੇ ਸਮਝਦੇ ਵੀ ਨੇ ਤੇ ਹੌਂਸਲਾ ਅਫਜ਼ਾਈ ਵੀ ਕਰਦੇ ਨੇ, ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਮੈਂ ਬਿਲਕੁਲ ਬੇਮਾਨੀ ਹਾਂ,ਪਰ ਮੈਂ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਗੱਲ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਸਮਾਜਿਕ ਜ਼ਿਮੇਂਵਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰ ਕਿਨਾਰ ਨਾਂ ਕਰਨ !ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਇੰਨੇ ਖਰਾਬ ਹਨ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਵੇਲੇ ਇਹਨਾਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿਮੇਂਵਾਰੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਔਹਦਿਆਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਸੋਚਣ ,ਇਨਾਂਮਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਪਾਸੇ ਰੱਖ ਕੇ ਸੱਚੀ ਤੇ ਨੇਕ ਨੀਅਤੀ ਨਾਲ ਕਲਮ ਚਲਾਉਣ! ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਮੋਟੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਹੀ ਇਕ ਸੇਧ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈਂ ਜੇ ਇਹ ਸੇਧ ਇਹ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੇ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਕਿਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਜਾਏਗਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ?
ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਬੁਧੀਜੀਵੀਆਂ ਕੋਲ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਵੀ ਹੋਏਗਾ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਸਾਹਿਤਿਕ ਸਭਾਂਵਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਲੋਕ ਜਾਗਰਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਠੀਕ ਹੈ ਹਰ ਆਏ ਦਿਨ ਕਿਤੇ ਨਾਂ ਕਿਤੇ ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਯੋਜਨ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੁਝ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਇਹਨਾਂ ਅਯੋਜਨਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਆਪਣੀਆਂ ਵੰਗਾਰਾਂ ਪੁਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਤਾਰੀਫ ਖਾਤਿਰ ਇਹ ਸਬ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤਿਕ ਸਭਾਂਵਾ ਵਿਚ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ, ਜੀ ਇਹ ਗੱਲ ਸੋਲ੍ਹਾਂ ਆਨੇ ਦਰੁੱਸਤ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਜਾਗਰਿਤੀ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਕਲਮ ਨੂੰ ਕਲੰਕਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ! ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਏਨਾਂ੍ਹ ਵੱਡੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੇ ਛੋਟੇ ਬੁਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁੰਗਰਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵੱਡੇ ਰੁੱਖ ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮਾਰਕਿਟ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਚੌਧਰ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ!ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਪਿਛੇ ਜਿਹੇ ਹੀ ਪਤਾ ਲਗੀ ਕਿ ਹਰ ਬੱਧੀਜੀਵੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮਾਰਕਿਟ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਨਵਾਂ ਬੰਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕਿਟ ਖਰਾਬ ਕਰਨ ਦੀ ਜੁਰਅਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦਾ !
ਇਕ ਬੁਧੀਜੀਵੀ ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਉ ਕਿ ਇਕ ਲੇਖਕ ਦਾ ਇੰਨਾ ਸੌੜੀ ਸੋਚ ਵਾਲਾ ਹੋਣਾ ਸੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ! ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਵਾਪਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਣਾ ਇਹ ਸਿੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੇਖਕ ਵਰਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਜ਼ਿਮੇਂਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਨਾਂ ਠੀਕ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ! ਕੋਈ ਵੇਲਾ ਸੀ ਕਿ "ਲਾਲਾ ਬਾਂਕੇ ਦਿਆਲ ਸ਼ਰਮਾ" ਵਰਗੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ਕੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਵਿਚ ਹਲਚੱਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਵਿਤਾ ਸੀ "ਪਗੜੀ ਸੰਭਾਲ ਜੱਟਾ" "ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ" ਦੀ ਕਵਿਤਾ "ਅੱਜ ਆਖਾਂ ਵਾਰੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਕੱਬਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬੋਲ" ਨੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਨੂੰ ਚਿਤਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਜੇ ਨਿਗ੍ਹਾ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਨਾਮ ਖਾਤਰ ਵੀ ਕੋਈ ਅੈਸੀ ਲਿਖਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ! ਕਿਉਂ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਲੇਖਕ ਸਮਾਜ ਲਈ ਨਹੀਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਲਿਖਦੇ ਨੇ ,ਉਹ ਇਹ ਭੁਲ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਕਿ ਆਮ ਲੋਕ ਮੋਟੀਆਂ ਗੰ੍ਰਥਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਹੀਂ ਪੜਨਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਖੋਜ ,ਜਾਂ ਅਲੋਚਨਾ ਅਧਿਅਨ ਆਦਿ ਚਲਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਤੇ ਇਹ ਵਿਦਵਾਨ ਵਰਗ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ ਪਰ ਆਮ ਬੰਦੇ ਨੇ ਇਸ ਅਧਿਅਨ ਤੋਂ ਲੈਣਾ ਵੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਇਕ ਸੁਲਝੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਲਮ ਰਾਂਹੀ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ! ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਕਿਉਂ ਖਾਮੋਸ਼ ਹੈ? ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਣ ਨਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾਂ! ਇਹ ਲੋਕ ਤੇ ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੇ ਆਪੇ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹਨ ! ਮੇਰੀ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਜ਼ਾਰਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਅਗੇ ਆ ਕੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸੇਧ ਦਿਉ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥ ਛੱਡ ਕੇ ਕਲਮ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਾਉ....।
ਵਕੱਤ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਅੱਗੇ ਲੰਘਦਾ ਗਿਆ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦੀ ਸੋਚ ਵੀ ਸੌੜੀ ਹੁੰਦੀ ਗਈ ਤੇ ਅੱਜ ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਨੇ ਕੀ ਇਹ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਵਰਗ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਉਪਰਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਕੋਈ ਲੈਣਾ ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ! ਕਿਉਂ ਇਹ ਲੋਕ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਮੋੜੀ ਬੈਠੇ ਨੇ? ਅੱਜ ਸਬ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋੜ ਹੈ ਸਮਾਜਿਕ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਜਿਮੇਂਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਕਿਤੇ ਗਵਾਚ ਗਈ ਹੈ ਸ਼ਾਇਦ!
ਮੈਂ ਇਸ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਕਹਾਉਂਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਅਣਜਾਨ ਹਸਤੀ ਹਾਂ,ਕਿਉਂਕਿ ਨਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਇਨਾਮ ਦਾ ਲੇਬਲ ਹੈ ਨਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਕਿਤਾਬ ਛਪੀ ਹੈ ਨਾਂ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਅਖੌਤੀ ਸਾਹਿਤਿਕ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹਾਂ ਬੱਸ ਕਦੀ ਕਦੀ ਇਕ ਅੱਧ ਲੇਖ ਛੱਪ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਲੋਕ ਪੜਦੇ ਨੇ ਸਮਝਦੇ ਵੀ ਨੇ ਤੇ ਹੌਂਸਲਾ ਅਫਜ਼ਾਈ ਵੀ ਕਰਦੇ ਨੇ, ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਮੈਂ ਬਿਲਕੁਲ ਬੇਮਾਨੀ ਹਾਂ,ਪਰ ਮੈਂ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਗੱਲ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਸਮਾਜਿਕ ਜ਼ਿਮੇਂਵਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰ ਕਿਨਾਰ ਨਾਂ ਕਰਨ !ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਇੰਨੇ ਖਰਾਬ ਹਨ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਵੇਲੇ ਇਹਨਾਂ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿਮੇਂਵਾਰੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਔਹਦਿਆਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਸੋਚਣ ,ਇਨਾਂਮਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਪਾਸੇ ਰੱਖ ਕੇ ਸੱਚੀ ਤੇ ਨੇਕ ਨੀਅਤੀ ਨਾਲ ਕਲਮ ਚਲਾਉਣ! ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਮੋਟੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਹੀ ਇਕ ਸੇਧ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈਂ ਜੇ ਇਹ ਸੇਧ ਇਹ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੇ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਕਿਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਜਾਏਗਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ?
ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਬੁਧੀਜੀਵੀਆਂ ਕੋਲ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਵੀ ਹੋਏਗਾ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਸਾਹਿਤਿਕ ਸਭਾਂਵਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਲੋਕ ਜਾਗਰਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਠੀਕ ਹੈ ਹਰ ਆਏ ਦਿਨ ਕਿਤੇ ਨਾਂ ਕਿਤੇ ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਯੋਜਨ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੁਝ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਇਹਨਾਂ ਅਯੋਜਨਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਆਪਣੀਆਂ ਵੰਗਾਰਾਂ ਪੁਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਤਾਰੀਫ ਖਾਤਿਰ ਇਹ ਸਬ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤਿਕ ਸਭਾਂਵਾ ਵਿਚ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ, ਜੀ ਇਹ ਗੱਲ ਸੋਲ੍ਹਾਂ ਆਨੇ ਦਰੁੱਸਤ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਜਾਗਰਿਤੀ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਕਲਮ ਨੂੰ ਕਲੰਕਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ! ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਏਨਾਂ੍ਹ ਵੱਡੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੇ ਛੋਟੇ ਬੁਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁੰਗਰਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵੱਡੇ ਰੁੱਖ ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮਾਰਕਿਟ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਚੌਧਰ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ!ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਪਿਛੇ ਜਿਹੇ ਹੀ ਪਤਾ ਲਗੀ ਕਿ ਹਰ ਬੱਧੀਜੀਵੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮਾਰਕਿਟ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਨਵਾਂ ਬੰਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕਿਟ ਖਰਾਬ ਕਰਨ ਦੀ ਜੁਰਅਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦਾ !
ਇਕ ਬੁਧੀਜੀਵੀ ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਉ ਕਿ ਇਕ ਲੇਖਕ ਦਾ ਇੰਨਾ ਸੌੜੀ ਸੋਚ ਵਾਲਾ ਹੋਣਾ ਸੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ! ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਵਾਪਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਣਾ ਇਹ ਸਿੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੇਖਕ ਵਰਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਜ਼ਿਮੇਂਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਨਾਂ ਠੀਕ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ! ਕੋਈ ਵੇਲਾ ਸੀ ਕਿ "ਲਾਲਾ ਬਾਂਕੇ ਦਿਆਲ ਸ਼ਰਮਾ" ਵਰਗੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ਕੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਵਿਚ ਹਲਚੱਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਵਿਤਾ ਸੀ "ਪਗੜੀ ਸੰਭਾਲ ਜੱਟਾ" "ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ" ਦੀ ਕਵਿਤਾ "ਅੱਜ ਆਖਾਂ ਵਾਰੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਕੱਬਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬੋਲ" ਨੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਨੂੰ ਚਿਤਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਜੇ ਨਿਗ੍ਹਾ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਨਾਮ ਖਾਤਰ ਵੀ ਕੋਈ ਅੈਸੀ ਲਿਖਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ! ਕਿਉਂ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਲੇਖਕ ਸਮਾਜ ਲਈ ਨਹੀਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਲਿਖਦੇ ਨੇ ,ਉਹ ਇਹ ਭੁਲ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਕਿ ਆਮ ਲੋਕ ਮੋਟੀਆਂ ਗੰ੍ਰਥਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਹੀਂ ਪੜਨਾਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਖੋਜ ,ਜਾਂ ਅਲੋਚਨਾ ਅਧਿਅਨ ਆਦਿ ਚਲਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਤੇ ਇਹ ਵਿਦਵਾਨ ਵਰਗ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ ਪਰ ਆਮ ਬੰਦੇ ਨੇ ਇਸ ਅਧਿਅਨ ਤੋਂ ਲੈਣਾ ਵੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਇਕ ਸੁਲਝੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਲਮ ਰਾਂਹੀ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ! ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਕਿਉਂ ਖਾਮੋਸ਼ ਹੈ? ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਣ ਨਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾਂ! ਇਹ ਲੋਕ ਤੇ ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੇ ਆਪੇ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹਨ ! ਮੇਰੀ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਜ਼ਾਰਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਅਗੇ ਆ ਕੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸੇਧ ਦਿਉ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਰਥ ਛੱਡ ਕੇ ਕਲਮ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਾਉ....।
....................
No comments:
Post a Comment